CAN THIỆP HÀNH VI HIỆU QUẢ BẰNG QUẢN TRỊ DỰ PHÒNG

Quản trị Dự Phòng (CM) là một can thiệp hành vi hiệu quả trong việc điều trị các rối loạn sử dụng chất kích thích, bao gồm rượu, opioid và các chất kích thích như methamphetamine và cocaine. Dựa trên nguyên tắc của Điều kiện Hành vi (Tiếng Anh: Operant Conditioning), phương pháp này trao thưởng cho bệnh nhân khi họ đạt được mục tiêu đo lường được, chẳng hạn như việc không sử dụng ma túy. Về cơ bản, CM khuyến khích hành vi tích cực bằng cách đưa ra những phần thưởng cụ thể cho các cá nhân dựa trên hành động của họ (ví dụ, trong chương trình điều trị methadone, bệnh nhân cung cấp mẫu nước tiểu không chứa ma túy có thể nhận được quyền lợi như mang methadone về nhà).

Quản trị Dự Phòng Hoạt động Như Thế Nào?

Nghiên cứu chỉ ra rằng việc trao thưởng cho hành vi không sử dụng chất gây nghiện hiệu quả hơn so với việc trừng phạt các đối tượng tái nghiện, mang lại giá trị của Quản trị Dự phòng trong chiến lược điều trị nghiện. Trong các phương pháp điều trị bằng Quản trị Dự phòng, bệnh nhân nhận được phần thưởng, như tiền mặt hoặc phiếu quà tặng, nếu họ đạt được kết quả sức khoẻ tốt (ví dụ, kết quả xét nghiệm nước tiểu không có chất gây nghiện). Ngoài ra, những chương trình này có thể cung cấp phần thưởng lớn hơn cho bệnh nhân mỗi khi xét nghiệm ma túy của họ âm tính (tức là kết quả tích cực), và giá trị phần thưởng họ nhận được sẽ càng tăng lên theo thời gian nếu kết quả duy trì âm tính. 

Qua nhiều năm, các chương trình duy trì methadone đã giúp hệ thống chăm sóc sức khỏe giảm bớt lượng tái nghiện bằng cách thưởng cho người bệnh một khi họ đạt được mục tiêu mong muốn. Trước kia, phần thưởng bao gồm quyền được mang thuốc về nhà. Đầu những năm 1990, một thay đổi đáng chú ý đã xảy ra với việc giới thiệu phần thưởng, điển hình là người bệnh bắt đầu nhận phiếu quà tặng đổi lấy mẫu nước tiểu không chứa ma túy. Phương pháp này mang lại hiệu quả trong việc giảm bớt việc sử dụng ma túy và cải thiện việc duy trì điều trị. Ngoài ra, việc cải tiến hệ thống phiếu quà tặng đi kèm với các hỗ trợ khác (ví dụ, đào tạo kỹ năng và tư vấn mối quan hệ) cũng dần mang lại lợi ích cho cả cai nghiện thuốc lá và tuân thủ việc dùng thuốc điều trị.

Quản trị Dự Phòng có thể được sử dụng hiệu quả để tăng cường đưa người bệnh tham gia vào các can thiệp điều trị khác nhau. Điều này bao gồm, nhưng không giới hạn, các phương pháp điều trị tâm lý - xã hội (tức là các liệu pháp nhằm giải quyết các vấn đề tâm lý, xã hội và hành vi) và các phương pháp điều trị dựa trên thuốc men.

Trong các nghiên cứu gần đây về Quản trị Dự phòng, điều gì đã được chỉ ra?

Tuy nhóm sử dụng methamphetamine và nhóm sử dụng cocaine có sự khác biệt về lý lịch cá nhân và các vấn đề sức khỏe mà mỗi nhóm cần phải đối mặt, các nghiên cứu đã cho thấy rằng Quản trị Dự phòng hiệu quả đối với cả hai loại đối tượng, giúp giảm sử dụng ma túy và cải thiện các vấn đề sức khỏe. Các nghiên cứu trước đây thường tập trung nhiều hơn vào các chất kích thích như cocaine hơn là methamphetamine. Tuy nhiên, các đánh giá gần đây hơn, như của Brown và DeFulio (2020) và AshaRani và cộng sự (2020) đã nêu bật lên thành công của Quản trị Dự phòng trong việc giảm sử dụng methamphetamine. Theo họ, phương pháp này không chỉ giúp người sử dụng duy trì tình trạng không dùng ma túy và giảm cảm giác thèm muốn, mà phương pháp này còn cải thiện cách họ tham gia điều trị, quản lý những yếu tố thúc đẩy họ dùng chất gây nghiện, và ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi của họ, bao gồm cả rủi ro quan hệ tình dục không an toàn. Điều quan trọng cần lưu ý là các yếu tố như bối cảnh cá nhân, lịch sử sử dụng chất gây nghiện, và thậm chí tình trạng HIV của họ có thể ảnh hưởng đến mức độ thành công của điều trị.

Dưới đây là danh sách một số ý chính về hiệu quả của Quản trị Dự phòng, một can thiệp dựa trên bằng chứng:

• Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Thành Công Trong Điều Trị: Nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến cách mà cá nhân phản ứng với các liệu pháp Quản trị Dự phòng. Những yếu tố này bao gồm thời gian sử dụng ma túy của mỗi người, lượng methamphetamine họ sử dụng khi bắt đầu điều trị, và các khía cạnh như chủng tộc và tình trạng HIV của họ. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải hiểu rằng những yếu tố này không có nghĩa là Quản trị Dự phòng sẽ không hiệu quả đối với họ. Ngược lại, những người có những đặc điểm này có thể chỉ cần một phương pháp tiếp cận cá nhân hóa và chăm sóc tích cực hơn đi cùng với liệu pháp Quản trị Dự phòng.
• Áp dụng Quản trị Dự phòng tại Địa Phương: Các nghiên cứu cho thấy rằng phương pháp Quản trị Dự phòng có thể hoạt động tốt trong các chương trình cộng đồng địa phương, mang lại kết quả tích cực không chỉ trong các nghiên cứu mà còn trong thực tế, trong môi trường cộng đồng.
• Lợi ích Rộng và Các Yếu Tố Chính cho Điều Trị Thành Công: Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng Quản trị Dự phòng hiệu quả đáng kể trong việc điều trị nghiện methamphetamine. Điều này bao gồm giúp mọi người không sử dụng ma túy, giữ họ duy trì điều trị, quản lý các phần thưởng họ kiếm được, cải thiện tâm trạng của họ, và giảm hành vi quan hệ tình dục không an toàn. Ngoài ra, khi Quản trị Dự phòng được sử dụng kết hợp với các phương pháp khác, như liệu pháp hành vi nhận thức và sử dùng thuốc, can thiệp này có thể tăng cường kết quả điều trị.

Các hạn chế hiện tại của Quản trị Dự phòng là gì?

Hiện tại khoa học vẫn còn những câu hỏi chưa được giải đáp về áp dụng Quản trị Dự phòng (CM) trong bao lâu thì có thể duy trì hành vi cai nghiện mà không cần đến phần thưởng. Hiệu quả của phương pháp này có xu hướng giảm sút khi phần thưởng (hoặc các điều kiện phụ thuộc) bị loại bỏ. Để duy trì ảnh hưởng tích cực đối với bệnh nhân, các chuyên gia đề xuất kết hợp những can thiệp này với các phương pháp khác, tập trung vào việc thưởng cho những hành vi mà mọi người cảm thấy tự nhiên hài lòng, và thử nghiệm những ý tưởng mới như trao thưởng theo một lịch trình không dự đoán được hoặc phân phát thưởng theo thời gian.

Mặc dù CM là một trong những phương pháp hiệu quả nhất trong việc điều trị rối loạn sử dụng chất, nó hiếm khi được sử dụng độc lập vì CM không phù hợp với mô hình thanh toán theo dịch vụ phổ biến trong nhiều cơ sở y tế. Chi phí cao liên quan đến việc vận hành các chương trình CM có nghĩa là nhiều phòng khám thiếu nguồn lực tài chính cần thiết để triển khai phương pháp này. Tuy nhiên, vẫn có những nỗ lực nhằm phát triển các phiên bản giá cả phải chăng hơn, có thể sử dụng những phần thưởng không tốn tiền và tập trung vào các loại hành vi tích cực khác nhau.

Thêm vào đó, một số chương trình ngần ngại áp dụng Quản trị Dự phòng do lo ngại rằng nó có thể mô phỏng trò chơi cờ bạc, khi người tham gia rút những tờ vé có thể chứa giải thưởng sau những xét nghiệm ma túy âm tính. Mặc dù có những lo ngại này, không có bằng chứng nào cho thấy CM làm tăng hành vi cờ bạc.

Hơn nữa, quan trọng là phải lưu ý rằng những can thiệp này không phải lúc nào cũng hiệu quả với mọi người. Một số người đang vật lộn với việc lạm dụng chất không phản ứng với những phương pháp này. Do đó, việc tìm hiểu lý do tại sao lại như vậy và cách điều chỉnh các phương pháp điều trị để giúp đỡ hiệu quả hơn là cực kỳ quan trọng.

Trong khi có sự khuyến nghị ngày càng tăng về việc triển khai CM rộng rãi hơn trong các cơ sở điều trị ngoại trú cho những người đang vật lộn với nghiện methamphetamine, cũng có lời kêu gọi nghiên cứu thêm để cải thiện kết quả sau điều trị và làm cho phương pháp này linh hoạt hơn trong các môi trường điều trị khác nhau.